ပညာရွိသူ တို႔သည္သာ ေလာက၌ ေရွ႔တန္းေရာက္ေန၏ ။ ပညာတတ္ေပါေသာ နိုင္ငံသည္သာ ကမၻာေပၚတြင္ အထက္ဆံုး ေနရာကိုရ၏၊ နည္းေကာင္း၊ စနစ္ေကာင္း၊ ပညာေကာင္းရွိေသာ ဆရာကိုရမွ နည္ေကာင္း၊ စနစ္ေကာင္း ပညာေကာင္းကို ရႏိုင္၏။ ပညာေကာင္းရွိေလ၊ အထက္တန္းေရာက္ေလ၊ ၾကီးပြားခ်မ္းသာရေလ ျဖစ္သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ေရွးအခါက ဆရာသမား မ်ားထံ၌ ေျခဆုပ္လက္နယ္ ၀တ္ၾကီး ၀တ္ငယ္ျပဳလ်က္ အနည္းဆံုး သံုးႏွစ္သံုးမိုးကၽြန္သဖြယ္ ဆည္းကပ္ကာ ပညာကို ရယူၾကရသည္။ ဦးစြာ တပည့္ေကာင္းျဖစ္မွ ဆရာေကာင္း ျဖစ္လာနိုင္သည္။ ဆရာအခ်စ္ခံ ရေသာတပည့္မွ ဆရာ့ပညာ အျပည့္အစံု ရနိုင္၏။ ဆရာေကာင္း တပည့္မွ ပန္းေကာင္းပန္ရသည္။
လူသည္ မိေမြးတိုင္း ဖေမြးတိုင္းအေျခအေန၌ အားလံုးအတူတူပင္ ျဖစ္၏။ လက္ဦးဆရာနွင့္ အာစရိယတို႔ေၾကာင့္ လူခၽြန္လူမြန္မ်ား ျဖစ္လာၾကရသည္။ ဖေယာင္း သို႔မဟုတ္ ပလပ္စတစ္ပမာ လိုရာပံုသြင္းလို႔ရေသာ လူငယ္တို႔၏ ဘ၀ကို အလွပဆံုး တန္ဖိုးအရွိဆံုး ျဖစ္ေအာင္ သြန္းထုျပဳလုပ္ ေပးနိုင္သူမွာ ဆရာမ်ားပင္ ျဖစ္ၾကသည္။
ဆရာသမားတို႔၏ေက်းဇူး မည္မွ်ၾကီးမားသည္ကို စဥ္းစားေလ အဆံုးအပိုင္းအျခား မရွိေလျဖစ္၏။ ’’၀’’လံုးေရး သင္ေပးေသာ ဆရာႏွင့္ ဘြဲ႔ေပးေသာဆရာ မထူးျခား၊ အတူတူ ေက်းဇူးၾကီးမား ၾကသည္ ပင္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အိပ္ရာ၀င္ အိပ္ရာထ ရတနာသံုးပါးႏွင့္ မိဘတို႔ကို ရွိခိုးကန္ေတာ့ရ သကဲ့သို႔ ေလာကီ၊ ေလာကုတၱရာ ၀ိဇၨာသိပၸ အတတ္ပညာ သင္ၾကားေပးၾကေသာ ဆရာ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ကို လည္းရွိခိုးကန္ေတာ့ ၾက ရသည္။
ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားတို႔ အရိုးစြဲ၊ အသားစြဲ ယဥ္ေက်းမႈအရ အခါၾကီး ရက္ၾကီးမ်ား၌ မိဘဆရာ သမားတို႔အား အထူးအလည္ ရွိခိုး ကန္ေတာ့ၾကရသည္။ ေကာင္းမႈမဂၤလာ ၾကီးပြားရာ ၾကီးပြားေၾကာင္းလည္း ျဖစ္၏။ မိမိက မသိေသာ္လည္း ေက်းဇူးၾကီးမား သူမ်ားအား ကိုယ္ ႏႈတ္ စိတ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ျပစ္မွားခဲ့မိေသာ္ ရွိခိုး ကန္ေတာ့ျခင္းျဖင့္ ထိုအျပစ္မ်ားလည္း ေျပေပ်ာက္၏၊ သို႔မွသာ ၾကံတိုင္းေအာင္၍ ေဆာင္တိုင္း ေျမာက္ႏိုင္သည္။
ရတနာသံုးပါး မိဘဆရာသမားတို႔အား ျပစ္မွားမိသူမ်ားသည္ မည္သည့္လုပ္ငန္းကို လုပ္လို႔မ်ွ အေပါက္ အလမ္းမတည့္၊ မၾကီးပြား၊ ေတြးသမွ်လြဲ၏။ လုပ္သမွ် မွား၏။ ေရာဂါလည္းမ်ား၍ ၾကီးပြားလမ္း အကုန္ပိတ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေန႔စဥ္နွင့္ အမွ် ရွိခိုး ကန္ေတာ့ ၾကရသည္။
ဆရာေက်းဇူး
ေက်းဇူးရွင္ မိဘႏွစ္ပါးတို႔၏ ေက်းဇူးေတာ္သည္ အနႏၱျဖစ္ သကဲ့သို႔ ဆရာသမားတို႔၏ ေက်းဇူးဂုဏ္သည္လည္း အနႏၱပင္ ျဖစ္သည္။
ေလာက၌ သတၱ၀ါတိုင္း လူသားတိုင္း အတြက္ အေရးၾကီးဆံုးမွာ အသိဉာဏ္ ပညာျဖစ္၏၊ ပညာသည္ နား မ်က္စိ ျဖစ္၏၊ နားႏွင့္ မ်က္စိမရွိသူသည္ အရာမ၀င္ သကဲ့သို႕ ပညာမတတ္သူ လည္း အရာမ၀င္ေပ။
ထိုပညာကို ပထမမိဘႏွစ္ပါး ထံမွ ဆည္းပူးၾကရ၏၊ ထိုမွ်ႏွင့္ မျပည့္စံု၊ ဆရာသမား မ်ားထံ သီးျခား သင္ယူၾက ရသည္။ ထိုသို႔ သင္ယူၾကရာ၌ ဆရာကလည္း ဆရာ့က်င့္၀တ္ ေက်၍ တပည့္ကလည္း တပည့္၀တ္ ေက်ရ သည္။
‘‘အတတ္လည္းသင္ ပဲ့ျပင္ဆံုးမ သိပၸမခ်န္ ေဘးရန္ဆီးကာ သင့္ရာအပ္ပို႔ ဆရာတို႔ က်င့္ဖို႔၀တ္ငါးျဖာ။’’
‘‘ညီညာ ထၾကြ ဆံုမနာယူ လာမူၾကိဳဆီး ထံနီးလုပ္ေကၽြး သင္ေထြးအံရြတ္ တပည့္၀တ္ မခၽြတ္ငါးခုသာ’’ ဟူ၍ျဖစ္ပါသည္။
ဆရာ့ေက်းဇူးသိပံုမ်ား
‘‘မိဘျပစ္မွား အ၀ီစိသြားသည္၊ မိဘကာျပန္ ေျမမ်ိခံရသည္။ ဆရာကာျပန္ အာလွံစူးသည္’’ ဟုေျပာစမွတ္ ျပဳၾကသည္။ မိဘ ဆရာျပစ္မွား၍ မ်က္စိကြယ္သူ၊ နားပင္းသူ၊ ေျမမ်ိဳခံရသူ၊ လူညြန္႔တံုးသူ၊ နာတာရွည္ ေရာဂါစြဲ သူ၊ ေသျခင္းဆိုးေသ သူတို႔ကို ယခုအခါတြင္လည္း ေတြ႔ျမင္ ႏိုင္ၾကသည္။
မိဘဆရာသမား ေက်းဇူး သိသူတို႔သည္ ကလည္း မိအို ဖအို ဆရာအို မ်ားကိုျပဳစုလုပ္ေကၽြး ေနရသည့္ အတြက္ ေလာကအလယ္ ဘ႑ာတိုက္ၾကီးတစ္ခု ပိုင္ဆိုင္ေနသူ ကဲ့သို႔ ၀မ္းသားအားရ ျပဳစုလုပ္ေကၽြး ေနၾကေပသည္။ ေလာကီ ဆရာမိဘ၊ ေလာကုတၱရာ ဆရာ ရရွိသူတို႔ကား ေျပာဖြယ္ရာ မရွိျပီ။ သံသရာၽႏွင့္ခ်ီ၍ ေက်းဇူးၾကီး ေတာ့သည္။ ေက်းဇူးေၾကြးလည္း မ်ားေတာ့သည္။
အရွင္သာရိပုတၱရာသည္ မိမိအား သရဏဂံု တည္ေအာင္၊ သစၥာျမင္ေအာင္ လုပ္ေပးေသာ အရွင္အႆဇိဆရာ သီတင္းသံုးရာ အရပ္ဘက္ အျမဲတမ္း ဦးတိုက္၍ အိပ္ေတာ္မႈ၏။ အယူ၀ါဒေရးရာ၌ ဆရာသည္ ပို၍အေရးၾကီး၏၊ ပို၍လည္း ေက်းဇူးၾကီး လွသည္။ ‘ဆရာလြဲက ငရဲက်’ဟုဆို၏။
ကိုရင္သာမေဏကေလး ရွင္ရာဟုလာကမႈ နံနက္အိပ္ရာထသည္ႏွင့္ သဲမ်ားကို လက္ခုပ္ျဖင့္ က်ံဳးယူျပီးလွ်င္ ‘ဤသဲလံုးႏွင့္အမွ် ငါ့ကို လိမ္မာေအာင္ ဆံုးမသည့္ ဆရာမ်ား ရပါရေစ’ ဟုပင္ ေတာင့္တသည္။ မည္သူက ဆံုးမ သည္ျဖစ္ေစ မျငင္းဆန္ နာခံ၏။ လိုက္နာ က်င့္သံုး၏။
အိုးလုပ္ေသာသူသည္ အိုးေကာင္းတစ္လံုး ျဖစ္လာေစရန္ လက္ကိုင္တုတ္ႏွင့္ ရိုက္ပုတ္ျပီး မလုပ္လွ်င္ အိုး ေကာင္း မျဖစ္သကဲ့သို႔ ရိုက္နွက္ သင့္ေသာ အျပစ္က်ဴးလြန္သူ တပည့္အား ရိုက္နွက္ ဆံုးမေသာ ဆရာသည္ ပုိ၍ပင္ ပူေဇာ္ ထိုက္သည္။
ျမတ္စြာဘုရားကလည္း ‘တပည့္၏ အျပစ္မ်ားကို ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုျပီး နွိပ္ႏွိပ္ခ်ခ် ဆံုးမေသာ ဆရာကို ေရႊအိုးတူေဖာ္ ေပးသူကဲ့သို႔ ေက်းဇူးတင္ ၀မ္းသာ ရမည္’ ဟု ေဟာေတာ္မႈသည္။
ဆရာ့စကား နားေထာင္သူ
ဆရာ့စကားကို ေျမ၀ယ္မက် နားေထာင္းျခင္းသည္ ေလာက သံသရာႏွစ္ျဖာ ၾကီးပြား ခ်မ္းသာေၾကာင္း ‘ေသာ၀စႆတာ’ မဂၤလာ တစ္ပါးပင္ ျဖစ္သည္။
ေရွးအခါက ရဟန္းငယ္ သံုးပါးသည္ ဆရာဘုန္းၾကီး တစ္ပါးထံ တပည့္ခံ လာၾကရာ ဆရာ့စကား ကိုမည္မွ် ေလာက္ နာယူႏိုင္ေၾကာင္း၊ ဆရာခိုင္းသမွ် မျငင္းဆန္ နာခံမည့္ အေၾကာင္း အားက်မခံ ေလွ်ာက္ထားၾကပံုမွာ အတုယူဖြယ္ ေကာင္းလွသည္။
တစ္ပါးက- ‘‘ဆရာအတြက္ အက်ိဳးေက်းဇူး တစ္စံုတစ္ရာ ရွိ၍ အသက္ေအာင့္ျပီး ေသေပးပါဟု ဆရာက ခိုင္းလွ်င္ ေသေပးပါမည္’’ ဟု ေလွ်ာက္၏။
တစ္ပါးက- ‘‘ အလြန္ျမင့္မား မတ္ေစာက္ေသာ ကမ္းပါးထိပ္က ခုန္ခ်ပါဆိုလွ်င္ ခုန္ခ်ပါမည္’’ ဟုေလွ်ာက္၏။
တစ္ပါးက- ‘‘ ေက်ာက္ပ်ဥ္ၾကမ္းေပၚ မတ္တတ္ရပ္ျပီး ေျခဖ်ားက ဦးေခါင္းက်ေအာင္ ေသြးပါဟု ခိုင္းလွ်င္ တစ္ကိုယ္လံုး ေပ်ာက္ကြယ္ သြားေအာင္ ေသြးပါမည္’’ ဟုေလွ်ာက္ေလသည္။
ဤကား ဆရာ့စကားေျမ၀ယ္မက် နားေထာင္ပံုျဖစ္၏။ ဆရာမိဘတို႔သည္ အျပစ္က်ဴးလြန္ေသာ တပည့္ သားသမီးတို႔အား အျပစ္ေသးငယ္သည္ဟု မယူဆဘဲ အိုးေကာင္းလိုလွ်င္ နာနာရိုက္ရ သကဲ့သို႔ ရိုက္နွက္၍ ဆံုးမသင့္သည့္အခါ ဆံုးမၾကရသည္။ ထိုအဆံုးအမကို ခံယူႏိုင္ေသာ တပည့္သားသမီး တို႔မွသာ ၾကီးပြား နိုင္သည္။
တပည့္ကို ရိုက္ႏွက္၍ဆံုးမျခင္း
ေရွးအခါက ဗာရာဏသီျပည္၌ ျဗသၶဒတၱကုမာရ အမည္ရွိေသာ သားတစ္ ေယာက္ရွိသည္။ ထိုျဗဟၶဒတ္ မင္းသည္ ၁၆ႏွစ္ျပည့္ေသာ မိမိ၏သားေတာ္ကို မာန္မာန မေထာင္လႊားေစရန္၊ အခ်မ္း အပူဒုကၡကို ၾကံ့ၾကံ့ ခံႏိုင္ေစရန္၊ ေလာက ဗဟုသုတ စာရိတၱအက်င့္ စရိုက္မ်ိဳးစံုကို သိရွိေစရန္ ရည္ရြယ္၍ ေရေျမရပ္ျခား တိုင္းတ ပါးရွိ ဒိသာပါေမာကၡဆရာၾကီးထံ အတတ္ပညာသင္ၾကားရန္ ေစလႊတ္ခဲ့သည္။
ထို႔သို႔ ေစလႊတ္ရာ၌ မိမိ၏သားေတာ္အား လႊာခ်င္းဖိနပ္တရန္၊ ထီးတလက္ နွင့္အသျပာေငြ တစ္ေထာင္သာ ေပးလိုက္၏။ မင္းသားငယ္သည္ မိဘႏွစ္ပါးကို ရွိခိုးကန္ေတာ့လ်က္ ဗာရာဏသီျပည္မွ ထြက္ခဲ့ ေလ သည္။တကၠသိုလ္ျပည္ ဒိသာပါေမာကၡဆရာၾကီးအား ရွိခိုး ကန္ေတာ့ျပီးေနာက္ မိမိလာခဲ့ရျခင္း၏ အေၾကာင္းႏွင့္ မိမိ၏ ေနရပ္ ဇာတိ မ်ိဳးႏြယ္တို႔ကိုပါ ေျပာၾကားသည္။
ထိုအခါ ဒိသာပါေမာကၡဆရာၾကီးက ထိုေန႔မွစ၍ မင္းသားငယ္အား အတတ္ပညာမ်ားကို သင္ေပးေလ၏။ မင္းသားငယ္သည္ ထိုသို႔ပညာ သင္ယူေနဆဲတြင္ တေန႔သ၌ ဆရာႏွင့္အတူ ေရခ်ိဳးသြားစဥ္ ေနလွန္းထားေသာ ႏွမ္းဖ်ားတို႔ကို ေတြ႔ျမင္ေသာအခါ မေနႏိုင္၍ လက္တဆုပ္စာ ေကာက္ယူျပီး စားေလ၏။
ဤသို႔ သံုးရက္ သံုးၾကိမ္တိုင္တိုင္ ယူ၍စားသည္ကို ႏွမ္းရွင္မိန္မအို ေတြ႔ျမင္လွ်င္ ဆရာၾကီးအား တိုင္ၾကားရာ ဆရာၾကီးက မင္းသားငယ္သား ၀ါးျခမ္းစိတ္ျဖင့္ ေက်ာက္ကုန္း၌ သံုးခ်က္ရိုက္ေလ၏။
မင္းသားငယ္သည္ ဆရာအေပၚအမ်က္ထြက္၍ မ်က္ေထာင့္နီျဖင့္ ေစ့ေစ့ၾကည့္လွ်က္ ‘ငါဘုရင္ ျဖစ္သည့္အခါ ဤဆရာကို သတ္ပစ္မည္’ ဟုရန္ဖြဲ႔ေလ၏၊ မင္းသားငယ္သည္ ပညာသင္ျပီး၍ ျပန္ခါနီးတြင္ ‘‘ဆရာ-ကၽြႏု္ပ္ မင္း ျဖစ္သည့္အခါ ဆရာထံလူလြတ္ လိုက္ပါမည္။ ဆရာ ဆက္ဆက္ၾကြ ခဲ့ပါ’’ ဟုဖိတ္ၾကား၍ ျပန္ခဲ့ေလ၏။
မင္းသားငယ္ ဘုရင္ျဖစ္လာေသာ အခါ ဆရာၾကီးထံ လက္ေဆာင္မ်ားနွင့္ တကြ တမန္ကို ေစလႊတ္ေလရာ ဒိသာပါေမာကၡ ဆရာၾကီးသည္ ‘ငယ္ရြယ္သူသည္ ေက်းဇူးတရား ကိုမသိႏိုင္ေသး‘ ဟုသိျမင္၍ မင္းသားထံ မသြားခဲ့ေခ်။ ေက်းဇူးတရားကို သိႏိုင္ေလာက္ေသာ အရြယ္ေရာက္မွ သြားေလ၏။
မင္းသားသည္ ဆရာကို ျမင္လွ်င္ျမင္ျခင္း‘သင္ရိုက္ခဲ့သည္ကို ငါမေမ့၊ ယေန႔ သင့္ကို ငါသတ္ရေပမည္‘ ဟု ျခိမ္းေျခာက္ ေျပာဆိုရာ ဆရာၾကီးက-
‘‘မင္းသား၊ ေလာက၌ အျပစ္က်ဴးလြန္ေသာ သားသမီး တပည့္မ်ားကို မိဘဆရာသမား တို႔က ရိုက္ပုတ္ဆံုးမျခင္းသည္ ရန္ျငိဳးဖြဲ႔လ်က္ ေဒါသထြက္၍ ရိုက္ပုတ္ျခင္းမဟုတ္၊ လိမၼာ ယဥ္ေက်းေစရန္ ဆံုးမသြန္သင္ျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိဘဆရာသမား တို႔အေပၚ ရန္ျငိဳးမဖြဲ႔သင့္၊ သင္ မင္းသားအား မေျပာပေလာက္ေသာ အျပစ္ဟု ယူဆကာ ႏွမ္းခိုး စားမႈကိုသာ ငါမဆံုးမခဲ့ေသာ္ တစတစခိုးဆိုးလုယက္ ျပည္ရြာကိုပင္ ဖ်က္၍ မင္းဒဏ္သင့္ျပီး အက်ိဳးမဲ့ ပ်က္စီးကာ ထီးနန္းကိုပင္လွ်င္ လက္လြတ္ခဲ့ရာ၏။ ယခု သင္မင္းသားရေနေသာ ထီးနန္း စည္းစိမ္သည္ ငါ့ေက်းဇူးပင္ မဟုတ္ေလာ’’ဟု ေျပာဆိုလိုက္သည္။
အနီးအနားတြင္ ခစားေနေသာ ပညာရွိမႈးမတ္မ်ားကလည္း ဆရာၾကီး၏ ထီးနန္း စည္စိမ္ပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုၾကသျဖင့္ ဘုရင္ကည္း ဆရာ့အဆံုးအမကို ႏွစ္သက္ကာ ဆရာၾကီးက လက္မခံခဲ့ေခ်။ ရွင္ဘုရင္လည္း ေက်းဇူးသိေသာ ဆရာေကာင္း တပည့္ ပီသစြာ တိုင္းျပည္ကို တရားသျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္ခဲ့ေလသည္။(တိလမု႒ိဇာတ္)။
ဤကား ဆရာ့ေက်းဇူးသိပံု၊ ေက်းဇူးၾကီးပံု အနည္းငယ္မွ် ျပဆိုုျခင္း ျဖစ္သည္။ ဆရာက ဆရာ့၀တၱရား ေက်၍ တပည့္ကလည္း တပည့္၀တၱရားေက်မွ ေလာက၌ ဆရာတပည့္ ျဖစ္ရက်ိဳးနပ္သည္။ အက်ိဳးအျပစ္ျပ၀တၱဳ သက္ေသ သာဓကမ်ား မ်ားစြာရွိ၏။
နိဂံုးခ်ဳပ္အားျဖင့္ မိဘေက်းဇူး၊ ဆရာသမား မ်ားေက်းဇူး သိသည္ျဖစ္ေစ၊ မသိသည္ ျဖစ္ေစ၊ ယံုသည္ျဖစ္ေစ၊ မယံုသည္ျဖစ္ေစ မိဘဆရာသမားမ်ား စိတ္ဆင္း ရဲေအာင္ လုပ္သူ၊ ျပစ္မွားသူမ်ား ယခုဘ၀၌ ဆင္းရဲရ၍ ေနာက္ဘ၀၌လည္း အပါယ္ငရဲ က်ေရာက္ မည္မွာ ေသခ်ာ၏။ မိဘဆရာ သမားမ်ားအား ေကာင္းစြာ ျပဳစုလုပ္ေကၽြး သူမ်ား ခုေရာေနာင္ပါ ခ်မ္းသာၾကီးပြား ၾကမည္မွာ မလြဲေခ်။ ထို႔ေၾကာင့္ ေက်းဇူးသိ၍ သိသည့္အတိုင္း ေပးဆပ္ထိုက္ေပသည္။
ဤကဲ့သို႔ မိဘဆရာ သမားတို႔၏ ေက်းဇူးႏွင့္ဆက္၍ ေဖာ္ျပရာ၌ မိဘရွိသူ၊ ဆရာ သမားရွိသူတိုင္း ႏွင့္ဆိုင္၏။ ဗုဒၶဘာသာ က်မ္းစာက ျပဆိုမႈမျပဆိုမႈသည္ အေၾကာင္းမဟုတ္၊ ေကာင္းေသာအလုပ္သည္ ေကာင္းက်ိဳးေပး၍ မေကာင္းေသာ အလုပ္က မေကာင္း က်ိဳးေပးသည္မွာ နိယာမပင္ျဖစ္သည္။ မည္သည့္အယူ၀ါဒ ရွိ-မရွိႏွင့္လည္း မဆိုင္ေခ်။ မီးကိုကိုင္လွ်င္ ပူ၍ ေရကိုကိုင္လွ်င္ ေအးသည္မွာ လူမ်ိဳး ဘာသာ အယူ၀ါဒ နွင့္ မဆိုင္ေခ်။
ဗုဒၶ၀ါဒသည္ သေဘာတရားကိုသာျပ၏၊ ထိုသေဘာတရား ၀ါဒကို လိုက္နာက်င့္သံုးရ သျဖင့္ အနနၱငါးပါး ေက်းဇူးမွစ၍ ေရွာင္စရာ ေဆာင္စရာ အေကာင္းအဆိုး၊ အေၾကာင္းအက်ိဳး တို႔ကို ျပည့္ျပည့္စံုစံု ယခုလို သိခြင့္ရသူ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ျဖစ္ရသည္ကို ၀မ္း သာ ဂုဏ္ယူၾကပါေလ။
စားေရးသူမွတ္ခ်က္။ ။ဤစာကုိဖတ္၍ ဆရာ့ေက်းဇူးကို ဆပ္ႏိုင္က်ပါေစ။
ထို႔ေၾကာင့္ ေရွးအခါက ဆရာသမား မ်ားထံ၌ ေျခဆုပ္လက္နယ္ ၀တ္ၾကီး ၀တ္ငယ္ျပဳလ်က္ အနည္းဆံုး သံုးႏွစ္သံုးမိုးကၽြန္သဖြယ္ ဆည္းကပ္ကာ ပညာကို ရယူၾကရသည္။ ဦးစြာ တပည့္ေကာင္းျဖစ္မွ ဆရာေကာင္း ျဖစ္လာနိုင္သည္။ ဆရာအခ်စ္ခံ ရေသာတပည့္မွ ဆရာ့ပညာ အျပည့္အစံု ရနိုင္၏။ ဆရာေကာင္း တပည့္မွ ပန္းေကာင္းပန္ရသည္။
လူသည္ မိေမြးတိုင္း ဖေမြးတိုင္းအေျခအေန၌ အားလံုးအတူတူပင္ ျဖစ္၏။ လက္ဦးဆရာနွင့္ အာစရိယတို႔ေၾကာင့္ လူခၽြန္လူမြန္မ်ား ျဖစ္လာၾကရသည္။ ဖေယာင္း သို႔မဟုတ္ ပလပ္စတစ္ပမာ လိုရာပံုသြင္းလို႔ရေသာ လူငယ္တို႔၏ ဘ၀ကို အလွပဆံုး တန္ဖိုးအရွိဆံုး ျဖစ္ေအာင္ သြန္းထုျပဳလုပ္ ေပးနိုင္သူမွာ ဆရာမ်ားပင္ ျဖစ္ၾကသည္။
ဆရာသမားတို႔၏ေက်းဇူး မည္မွ်ၾကီးမားသည္ကို စဥ္းစားေလ အဆံုးအပိုင္းအျခား မရွိေလျဖစ္၏။ ’’၀’’လံုးေရး သင္ေပးေသာ ဆရာႏွင့္ ဘြဲ႔ေပးေသာဆရာ မထူးျခား၊ အတူတူ ေက်းဇူးၾကီးမား ၾကသည္ ပင္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အိပ္ရာ၀င္ အိပ္ရာထ ရတနာသံုးပါးႏွင့္ မိဘတို႔ကို ရွိခိုးကန္ေတာ့ရ သကဲ့သို႔ ေလာကီ၊ ေလာကုတၱရာ ၀ိဇၨာသိပၸ အတတ္ပညာ သင္ၾကားေပးၾကေသာ ဆရာ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ကို လည္းရွိခိုးကန္ေတာ့ ၾက ရသည္။
ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားတို႔ အရိုးစြဲ၊ အသားစြဲ ယဥ္ေက်းမႈအရ အခါၾကီး ရက္ၾကီးမ်ား၌ မိဘဆရာ သမားတို႔အား အထူးအလည္ ရွိခိုး ကန္ေတာ့ၾကရသည္။ ေကာင္းမႈမဂၤလာ ၾကီးပြားရာ ၾကီးပြားေၾကာင္းလည္း ျဖစ္၏။ မိမိက မသိေသာ္လည္း ေက်းဇူးၾကီးမား သူမ်ားအား ကိုယ္ ႏႈတ္ စိတ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ျပစ္မွားခဲ့မိေသာ္ ရွိခိုး ကန္ေတာ့ျခင္းျဖင့္ ထိုအျပစ္မ်ားလည္း ေျပေပ်ာက္၏၊ သို႔မွသာ ၾကံတိုင္းေအာင္၍ ေဆာင္တိုင္း ေျမာက္ႏိုင္သည္။
ရတနာသံုးပါး မိဘဆရာသမားတို႔အား ျပစ္မွားမိသူမ်ားသည္ မည္သည့္လုပ္ငန္းကို လုပ္လို႔မ်ွ အေပါက္ အလမ္းမတည့္၊ မၾကီးပြား၊ ေတြးသမွ်လြဲ၏။ လုပ္သမွ် မွား၏။ ေရာဂါလည္းမ်ား၍ ၾကီးပြားလမ္း အကုန္ပိတ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေန႔စဥ္နွင့္ အမွ် ရွိခိုး ကန္ေတာ့ ၾကရသည္။
ဆရာေက်းဇူး
ေက်းဇူးရွင္ မိဘႏွစ္ပါးတို႔၏ ေက်းဇူးေတာ္သည္ အနႏၱျဖစ္ သကဲ့သို႔ ဆရာသမားတို႔၏ ေက်းဇူးဂုဏ္သည္လည္း အနႏၱပင္ ျဖစ္သည္။
ေလာက၌ သတၱ၀ါတိုင္း လူသားတိုင္း အတြက္ အေရးၾကီးဆံုးမွာ အသိဉာဏ္ ပညာျဖစ္၏၊ ပညာသည္ နား မ်က္စိ ျဖစ္၏၊ နားႏွင့္ မ်က္စိမရွိသူသည္ အရာမ၀င္ သကဲ့သို႕ ပညာမတတ္သူ လည္း အရာမ၀င္ေပ။
ထိုပညာကို ပထမမိဘႏွစ္ပါး ထံမွ ဆည္းပူးၾကရ၏၊ ထိုမွ်ႏွင့္ မျပည့္စံု၊ ဆရာသမား မ်ားထံ သီးျခား သင္ယူၾက ရသည္။ ထိုသို႔ သင္ယူၾကရာ၌ ဆရာကလည္း ဆရာ့က်င့္၀တ္ ေက်၍ တပည့္ကလည္း တပည့္၀တ္ ေက်ရ သည္။
‘‘အတတ္လည္းသင္ ပဲ့ျပင္ဆံုးမ သိပၸမခ်န္ ေဘးရန္ဆီးကာ သင့္ရာအပ္ပို႔ ဆရာတို႔ က်င့္ဖို႔၀တ္ငါးျဖာ။’’
‘‘ညီညာ ထၾကြ ဆံုမနာယူ လာမူၾကိဳဆီး ထံနီးလုပ္ေကၽြး သင္ေထြးအံရြတ္ တပည့္၀တ္ မခၽြတ္ငါးခုသာ’’ ဟူ၍ျဖစ္ပါသည္။
ဆရာ့ေက်းဇူးသိပံုမ်ား
‘‘မိဘျပစ္မွား အ၀ီစိသြားသည္၊ မိဘကာျပန္ ေျမမ်ိခံရသည္။ ဆရာကာျပန္ အာလွံစူးသည္’’ ဟုေျပာစမွတ္ ျပဳၾကသည္။ မိဘ ဆရာျပစ္မွား၍ မ်က္စိကြယ္သူ၊ နားပင္းသူ၊ ေျမမ်ိဳခံရသူ၊ လူညြန္႔တံုးသူ၊ နာတာရွည္ ေရာဂါစြဲ သူ၊ ေသျခင္းဆိုးေသ သူတို႔ကို ယခုအခါတြင္လည္း ေတြ႔ျမင္ ႏိုင္ၾကသည္။
မိဘဆရာသမား ေက်းဇူး သိသူတို႔သည္ ကလည္း မိအို ဖအို ဆရာအို မ်ားကိုျပဳစုလုပ္ေကၽြး ေနရသည့္ အတြက္ ေလာကအလယ္ ဘ႑ာတိုက္ၾကီးတစ္ခု ပိုင္ဆိုင္ေနသူ ကဲ့သို႔ ၀မ္းသားအားရ ျပဳစုလုပ္ေကၽြး ေနၾကေပသည္။ ေလာကီ ဆရာမိဘ၊ ေလာကုတၱရာ ဆရာ ရရွိသူတို႔ကား ေျပာဖြယ္ရာ မရွိျပီ။ သံသရာၽႏွင့္ခ်ီ၍ ေက်းဇူးၾကီး ေတာ့သည္။ ေက်းဇူးေၾကြးလည္း မ်ားေတာ့သည္။
အရွင္သာရိပုတၱရာသည္ မိမိအား သရဏဂံု တည္ေအာင္၊ သစၥာျမင္ေအာင္ လုပ္ေပးေသာ အရွင္အႆဇိဆရာ သီတင္းသံုးရာ အရပ္ဘက္ အျမဲတမ္း ဦးတိုက္၍ အိပ္ေတာ္မႈ၏။ အယူ၀ါဒေရးရာ၌ ဆရာသည္ ပို၍အေရးၾကီး၏၊ ပို၍လည္း ေက်းဇူးၾကီး လွသည္။ ‘ဆရာလြဲက ငရဲက်’ဟုဆို၏။
ကိုရင္သာမေဏကေလး ရွင္ရာဟုလာကမႈ နံနက္အိပ္ရာထသည္ႏွင့္ သဲမ်ားကို လက္ခုပ္ျဖင့္ က်ံဳးယူျပီးလွ်င္ ‘ဤသဲလံုးႏွင့္အမွ် ငါ့ကို လိမ္မာေအာင္ ဆံုးမသည့္ ဆရာမ်ား ရပါရေစ’ ဟုပင္ ေတာင့္တသည္။ မည္သူက ဆံုးမ သည္ျဖစ္ေစ မျငင္းဆန္ နာခံ၏။ လိုက္နာ က်င့္သံုး၏။
အိုးလုပ္ေသာသူသည္ အိုးေကာင္းတစ္လံုး ျဖစ္လာေစရန္ လက္ကိုင္တုတ္ႏွင့္ ရိုက္ပုတ္ျပီး မလုပ္လွ်င္ အိုး ေကာင္း မျဖစ္သကဲ့သို႔ ရိုက္နွက္ သင့္ေသာ အျပစ္က်ဴးလြန္သူ တပည့္အား ရိုက္နွက္ ဆံုးမေသာ ဆရာသည္ ပုိ၍ပင္ ပူေဇာ္ ထိုက္သည္။
ျမတ္စြာဘုရားကလည္း ‘တပည့္၏ အျပစ္မ်ားကို ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုျပီး နွိပ္ႏွိပ္ခ်ခ် ဆံုးမေသာ ဆရာကို ေရႊအိုးတူေဖာ္ ေပးသူကဲ့သို႔ ေက်းဇူးတင္ ၀မ္းသာ ရမည္’ ဟု ေဟာေတာ္မႈသည္။
ဆရာ့စကား နားေထာင္သူ
ဆရာ့စကားကို ေျမ၀ယ္မက် နားေထာင္းျခင္းသည္ ေလာက သံသရာႏွစ္ျဖာ ၾကီးပြား ခ်မ္းသာေၾကာင္း ‘ေသာ၀စႆတာ’ မဂၤလာ တစ္ပါးပင္ ျဖစ္သည္။
ေရွးအခါက ရဟန္းငယ္ သံုးပါးသည္ ဆရာဘုန္းၾကီး တစ္ပါးထံ တပည့္ခံ လာၾကရာ ဆရာ့စကား ကိုမည္မွ် ေလာက္ နာယူႏိုင္ေၾကာင္း၊ ဆရာခိုင္းသမွ် မျငင္းဆန္ နာခံမည့္ အေၾကာင္း အားက်မခံ ေလွ်ာက္ထားၾကပံုမွာ အတုယူဖြယ္ ေကာင္းလွသည္။
တစ္ပါးက- ‘‘ဆရာအတြက္ အက်ိဳးေက်းဇူး တစ္စံုတစ္ရာ ရွိ၍ အသက္ေအာင့္ျပီး ေသေပးပါဟု ဆရာက ခိုင္းလွ်င္ ေသေပးပါမည္’’ ဟု ေလွ်ာက္၏။
တစ္ပါးက- ‘‘ အလြန္ျမင့္မား မတ္ေစာက္ေသာ ကမ္းပါးထိပ္က ခုန္ခ်ပါဆိုလွ်င္ ခုန္ခ်ပါမည္’’ ဟုေလွ်ာက္၏။
တစ္ပါးက- ‘‘ ေက်ာက္ပ်ဥ္ၾကမ္းေပၚ မတ္တတ္ရပ္ျပီး ေျခဖ်ားက ဦးေခါင္းက်ေအာင္ ေသြးပါဟု ခိုင္းလွ်င္ တစ္ကိုယ္လံုး ေပ်ာက္ကြယ္ သြားေအာင္ ေသြးပါမည္’’ ဟုေလွ်ာက္ေလသည္။
ဤကား ဆရာ့စကားေျမ၀ယ္မက် နားေထာင္ပံုျဖစ္၏။ ဆရာမိဘတို႔သည္ အျပစ္က်ဴးလြန္ေသာ တပည့္ သားသမီးတို႔အား အျပစ္ေသးငယ္သည္ဟု မယူဆဘဲ အိုးေကာင္းလိုလွ်င္ နာနာရိုက္ရ သကဲ့သို႔ ရိုက္နွက္၍ ဆံုးမသင့္သည့္အခါ ဆံုးမၾကရသည္။ ထိုအဆံုးအမကို ခံယူႏိုင္ေသာ တပည့္သားသမီး တို႔မွသာ ၾကီးပြား နိုင္သည္။
တပည့္ကို ရိုက္ႏွက္၍ဆံုးမျခင္း
ေရွးအခါက ဗာရာဏသီျပည္၌ ျဗသၶဒတၱကုမာရ အမည္ရွိေသာ သားတစ္ ေယာက္ရွိသည္။ ထိုျဗဟၶဒတ္ မင္းသည္ ၁၆ႏွစ္ျပည့္ေသာ မိမိ၏သားေတာ္ကို မာန္မာန မေထာင္လႊားေစရန္၊ အခ်မ္း အပူဒုကၡကို ၾကံ့ၾကံ့ ခံႏိုင္ေစရန္၊ ေလာက ဗဟုသုတ စာရိတၱအက်င့္ စရိုက္မ်ိဳးစံုကို သိရွိေစရန္ ရည္ရြယ္၍ ေရေျမရပ္ျခား တိုင္းတ ပါးရွိ ဒိသာပါေမာကၡဆရာၾကီးထံ အတတ္ပညာသင္ၾကားရန္ ေစလႊတ္ခဲ့သည္။
ထို႔သို႔ ေစလႊတ္ရာ၌ မိမိ၏သားေတာ္အား လႊာခ်င္းဖိနပ္တရန္၊ ထီးတလက္ နွင့္အသျပာေငြ တစ္ေထာင္သာ ေပးလိုက္၏။ မင္းသားငယ္သည္ မိဘႏွစ္ပါးကို ရွိခိုးကန္ေတာ့လ်က္ ဗာရာဏသီျပည္မွ ထြက္ခဲ့ ေလ သည္။တကၠသိုလ္ျပည္ ဒိသာပါေမာကၡဆရာၾကီးအား ရွိခိုး ကန္ေတာ့ျပီးေနာက္ မိမိလာခဲ့ရျခင္း၏ အေၾကာင္းႏွင့္ မိမိ၏ ေနရပ္ ဇာတိ မ်ိဳးႏြယ္တို႔ကိုပါ ေျပာၾကားသည္။
ထိုအခါ ဒိသာပါေမာကၡဆရာၾကီးက ထိုေန႔မွစ၍ မင္းသားငယ္အား အတတ္ပညာမ်ားကို သင္ေပးေလ၏။ မင္းသားငယ္သည္ ထိုသို႔ပညာ သင္ယူေနဆဲတြင္ တေန႔သ၌ ဆရာႏွင့္အတူ ေရခ်ိဳးသြားစဥ္ ေနလွန္းထားေသာ ႏွမ္းဖ်ားတို႔ကို ေတြ႔ျမင္ေသာအခါ မေနႏိုင္၍ လက္တဆုပ္စာ ေကာက္ယူျပီး စားေလ၏။
ဤသို႔ သံုးရက္ သံုးၾကိမ္တိုင္တိုင္ ယူ၍စားသည္ကို ႏွမ္းရွင္မိန္မအို ေတြ႔ျမင္လွ်င္ ဆရာၾကီးအား တိုင္ၾကားရာ ဆရာၾကီးက မင္းသားငယ္သား ၀ါးျခမ္းစိတ္ျဖင့္ ေက်ာက္ကုန္း၌ သံုးခ်က္ရိုက္ေလ၏။
မင္းသားငယ္သည္ ဆရာအေပၚအမ်က္ထြက္၍ မ်က္ေထာင့္နီျဖင့္ ေစ့ေစ့ၾကည့္လွ်က္ ‘ငါဘုရင္ ျဖစ္သည့္အခါ ဤဆရာကို သတ္ပစ္မည္’ ဟုရန္ဖြဲ႔ေလ၏၊ မင္းသားငယ္သည္ ပညာသင္ျပီး၍ ျပန္ခါနီးတြင္ ‘‘ဆရာ-ကၽြႏု္ပ္ မင္း ျဖစ္သည့္အခါ ဆရာထံလူလြတ္ လိုက္ပါမည္။ ဆရာ ဆက္ဆက္ၾကြ ခဲ့ပါ’’ ဟုဖိတ္ၾကား၍ ျပန္ခဲ့ေလ၏။
မင္းသားငယ္ ဘုရင္ျဖစ္လာေသာ အခါ ဆရာၾကီးထံ လက္ေဆာင္မ်ားနွင့္ တကြ တမန္ကို ေစလႊတ္ေလရာ ဒိသာပါေမာကၡ ဆရာၾကီးသည္ ‘ငယ္ရြယ္သူသည္ ေက်းဇူးတရား ကိုမသိႏိုင္ေသး‘ ဟုသိျမင္၍ မင္းသားထံ မသြားခဲ့ေခ်။ ေက်းဇူးတရားကို သိႏိုင္ေလာက္ေသာ အရြယ္ေရာက္မွ သြားေလ၏။
မင္းသားသည္ ဆရာကို ျမင္လွ်င္ျမင္ျခင္း‘သင္ရိုက္ခဲ့သည္ကို ငါမေမ့၊ ယေန႔ သင့္ကို ငါသတ္ရေပမည္‘ ဟု ျခိမ္းေျခာက္ ေျပာဆိုရာ ဆရာၾကီးက-
‘‘မင္းသား၊ ေလာက၌ အျပစ္က်ဴးလြန္ေသာ သားသမီး တပည့္မ်ားကို မိဘဆရာသမား တို႔က ရိုက္ပုတ္ဆံုးမျခင္းသည္ ရန္ျငိဳးဖြဲ႔လ်က္ ေဒါသထြက္၍ ရိုက္ပုတ္ျခင္းမဟုတ္၊ လိမၼာ ယဥ္ေက်းေစရန္ ဆံုးမသြန္သင္ျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိဘဆရာသမား တို႔အေပၚ ရန္ျငိဳးမဖြဲ႔သင့္၊ သင္ မင္းသားအား မေျပာပေလာက္ေသာ အျပစ္ဟု ယူဆကာ ႏွမ္းခိုး စားမႈကိုသာ ငါမဆံုးမခဲ့ေသာ္ တစတစခိုးဆိုးလုယက္ ျပည္ရြာကိုပင္ ဖ်က္၍ မင္းဒဏ္သင့္ျပီး အက်ိဳးမဲ့ ပ်က္စီးကာ ထီးနန္းကိုပင္လွ်င္ လက္လြတ္ခဲ့ရာ၏။ ယခု သင္မင္းသားရေနေသာ ထီးနန္း စည္းစိမ္သည္ ငါ့ေက်းဇူးပင္ မဟုတ္ေလာ’’ဟု ေျပာဆိုလိုက္သည္။
အနီးအနားတြင္ ခစားေနေသာ ပညာရွိမႈးမတ္မ်ားကလည္း ဆရာၾကီး၏ ထီးနန္း စည္စိမ္ပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုၾကသျဖင့္ ဘုရင္ကည္း ဆရာ့အဆံုးအမကို ႏွစ္သက္ကာ ဆရာၾကီးက လက္မခံခဲ့ေခ်။ ရွင္ဘုရင္လည္း ေက်းဇူးသိေသာ ဆရာေကာင္း တပည့္ ပီသစြာ တိုင္းျပည္ကို တရားသျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္ခဲ့ေလသည္။(တိလမု႒ိဇာတ္)။
ဤကား ဆရာ့ေက်းဇူးသိပံု၊ ေက်းဇူးၾကီးပံု အနည္းငယ္မွ် ျပဆိုုျခင္း ျဖစ္သည္။ ဆရာက ဆရာ့၀တၱရား ေက်၍ တပည့္ကလည္း တပည့္၀တၱရားေက်မွ ေလာက၌ ဆရာတပည့္ ျဖစ္ရက်ိဳးနပ္သည္။ အက်ိဳးအျပစ္ျပ၀တၱဳ သက္ေသ သာဓကမ်ား မ်ားစြာရွိ၏။
နိဂံုးခ်ဳပ္အားျဖင့္ မိဘေက်းဇူး၊ ဆရာသမား မ်ားေက်းဇူး သိသည္ျဖစ္ေစ၊ မသိသည္ ျဖစ္ေစ၊ ယံုသည္ျဖစ္ေစ၊ မယံုသည္ျဖစ္ေစ မိဘဆရာသမားမ်ား စိတ္ဆင္း ရဲေအာင္ လုပ္သူ၊ ျပစ္မွားသူမ်ား ယခုဘ၀၌ ဆင္းရဲရ၍ ေနာက္ဘ၀၌လည္း အပါယ္ငရဲ က်ေရာက္ မည္မွာ ေသခ်ာ၏။ မိဘဆရာ သမားမ်ားအား ေကာင္းစြာ ျပဳစုလုပ္ေကၽြး သူမ်ား ခုေရာေနာင္ပါ ခ်မ္းသာၾကီးပြား ၾကမည္မွာ မလြဲေခ်။ ထို႔ေၾကာင့္ ေက်းဇူးသိ၍ သိသည့္အတိုင္း ေပးဆပ္ထိုက္ေပသည္။
ဤကဲ့သို႔ မိဘဆရာ သမားတို႔၏ ေက်းဇူးႏွင့္ဆက္၍ ေဖာ္ျပရာ၌ မိဘရွိသူ၊ ဆရာ သမားရွိသူတိုင္း ႏွင့္ဆိုင္၏။ ဗုဒၶဘာသာ က်မ္းစာက ျပဆိုမႈမျပဆိုမႈသည္ အေၾကာင္းမဟုတ္၊ ေကာင္းေသာအလုပ္သည္ ေကာင္းက်ိဳးေပး၍ မေကာင္းေသာ အလုပ္က မေကာင္း က်ိဳးေပးသည္မွာ နိယာမပင္ျဖစ္သည္။ မည္သည့္အယူ၀ါဒ ရွိ-မရွိႏွင့္လည္း မဆိုင္ေခ်။ မီးကိုကိုင္လွ်င္ ပူ၍ ေရကိုကိုင္လွ်င္ ေအးသည္မွာ လူမ်ိဳး ဘာသာ အယူ၀ါဒ နွင့္ မဆိုင္ေခ်။
ဗုဒၶ၀ါဒသည္ သေဘာတရားကိုသာျပ၏၊ ထိုသေဘာတရား ၀ါဒကို လိုက္နာက်င့္သံုးရ သျဖင့္ အနနၱငါးပါး ေက်းဇူးမွစ၍ ေရွာင္စရာ ေဆာင္စရာ အေကာင္းအဆိုး၊ အေၾကာင္းအက်ိဳး တို႔ကို ျပည့္ျပည့္စံုစံု ယခုလို သိခြင့္ရသူ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ျဖစ္ရသည္ကို ၀မ္း သာ ဂုဏ္ယူၾကပါေလ။
စားေရးသူမွတ္ခ်က္။ ။ဤစာကုိဖတ္၍ ဆရာ့ေက်းဇူးကို ဆပ္ႏိုင္က်ပါေစ။
0 comments:
Post a Comment