ျမတ္စြာဘုရားသည္ သာသတၳိျပည္ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္၌ သီတင္းသံုး ေနေတာ္မူစဥ္ ေ၀ဠဳကဏတီျမိဳ႕သူ နႏၵ မာတာ ဥပါသိကာ ဒါယိကာမက အဂၢသာသကႏွစ္ပါး အမွႈးရွိေသာ သံဃာေတာ္တို႔အား အဂၤါေျခာက္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ အလွႈၾကီေပးလွႈေနသည္ကို ဒိဗၺစကၡဳအဘိညာဥ္ျဖင့္ ျမင္ေတာ္မႈ၍ အက်ိဳးၾကီးေသာ ဒါနအေၾကာင္းကို ေဟာျပေတာ္မႈခဲ့သည္။
အက်ိဳးၾကီးေသာ ဒါန၏ အဂၤါရပ္မ်ားမွာ-
(၁) မလွႈမီ ေရွ႕အဖို႔က ၾကိဳတင္၀မ္းေျမာက္ျခင္း၊
(၂) လွႈဆဲအခါမွာ စိတ္ေစတနာေကာင္းစြာ ၾကည္လင္ျခင္း၊
(၃) လွႈဒါန္းျပီးေနာက္ နွစ္သက္၀မ္းေျမာက္ေသာစိတ္ရွိျခင္း ဟူေသာ အလွႈရွင္ဘက္က အဂၤါ(၃)ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္း၊
(၄) ရာဂကင္းျပီးသူ (သို႔မဟုတ္) ရာဂကင္းရန္ က်င့္ၾကံအားထုတ္ေနသူ ျဖစ္ျခင္း၊
(၅) ေဒါသကင္းျပီးသူ (သို႔မဟုတ္) ေဒါသကင္းရန္ က်င့္ၾကံအားထုတ္ေနသူ ျဖစ္ျခင္း၊
(၆) ေမာဟကင္းျပီးသူ (သို႔မဟုတ္) ေမာဟကင္းရန္ က်င့္ၾကံအားထုတ္ေနသူ ျဖစ္ျခင္း ဟူေသာ အလွႈခံဘက္က အဂၤါသံုးပါးႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္း။
ဤအဂၤါ ေျခာက္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ အလွႈကို အတိုင္းမသိ အက်ိဳးေပးျခင္းရွိသည့္ အက်ိဳးၾကီးေသာ ဒါန ဟူ၍ ေဟာေတာ္မႈ၏။ ဤအဂၤါ ေျခာက္ပါးတြင္ တစ္ပါးပါး ယုတ္ေလ်ာ့ေနလွ်င္ အက်ိဳးေပး အာႏုေဘာ္ ဆုတ္ယုတ္သျဖင့္ အက်ိဳးနည္းေသာ ဒါန ဟုေဟာေတာ္မႈသည္။
ထို႔အျပင္ ေအာက္ပါ အဂၤါေလးပါးႏွင့္ညီညြတ္ေသာ အလွႈဒါနသည္ ခ်က္ခ်င္း အက်ိဳးေပး တတ္သျဖင့္ အက်ိဳးၾကီးေသာ ဒါနျဖစ္သည္။ ၄င္းအဂၤါေလးပါးမွာ-
(၁) လွႈဖြယ္၀တၳဳပစၥည္းက တရားသျဖင့္ ရွာေဖြရရွိထားသည့္ ဓမၼိယလဒၶပစၥည္းျဖစ္ျခင္း၊
(၂) လွႈဒါန္းသူသည္ သဒါတရား ထက္ထက္သန္သန္ ေစတနာ သံုးတန္ညီညြတ္၍ လွူဒါန္းျခင္း၊
(၃) အလွႈခံပုဂၢိဳလ္က ရဟႏၱာ (သို႔မဟုတ္) အနာဂါမ္ပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္ျခင္း၊
(၄) ထိုအလွႈခံပုဂၢိဳလ္သည္ နိေရာဓသမာပတ္မွ ထျပီးစျဖစ္ျခင္း-
တို႔ျဖစ္ၾကသည္။
ဤအဂၤါေလးပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ အလွႈဒါနသည္ ပုဏၰသူေဌး၊ ကာက၀လိယသူေဌး၊ သုမနပန္းသည္ စသည္ တို႔ကဲ့သို႔ ယခုဘ၀မွာပင္ ခ်က္ခ်င္း အက်ိဳးေပးေသာေၾကာင့္ အက်ိဳးၾကီးေသာ ဒါနမည္၏။ ဤအဂၤါေလးပါးတြင္ တစ္ပါးပါးယုတ္ေနလွ်င္ အက်ိဳးေပးအာႏုေဘာ္ ဆုတ္ယုတ္သျဖင့္ အက်ိဳးနည္းေသာ ဒါန မည္၏။
ထို႔အျပင္လည္း ေအာက္ပါအဂၤါ ငါးပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ အလွႈဒါနသည္ အက်ိဳးၾကီးေသာ ဒါနျဖစ္သည္။၄င္း အဂၤါငါးပါးမွာ-
(၁) အလွႈဒါယကာ သီလရွိ၍ ေကာင္းေသာ ကိုယ္က်င့္တရားႏွင့္ ျပည့္စံုသူျဖစ္ျခင္း၊
(၂) အလွႈခံပုဂၢိဳလ္ကလည္း သီလရွိ၍ ေကာင္းေသာ ကိုယ္က်င့္တရားႏွင့္ ျပည့္စံုသူျဖစ္ျခင္း၊
(၃) လွႈဖြယ္၀တၳဳကလည္း တရားသျဖင့္ ရွာမွီး၍ ရအပ္သည့္ ဓမၼိယလဒၶပစၥည္း ျဖစ္ျခင္း၊
(၄) ေပးလွႈသူသည္ ေစတနာသံုးတန္ ထက္သန္ျခင္း၊
(၅) ကံ, ကံ၏အက်ိဳးကို ယံုၾကည္မႈသဒၶါတရားႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္း တို႔ျဖစ္သည္။
ဤအဂၤါငါးပါး ႏွင့္ျပည့္စံုေသာ ဒါနသည္ ဘ၀သံသရာ တေလွ်ာက္၌ ေဘာဂသမၸတၱိမ်ား ကို ေပးေဆာင္ႏို္င္ သျဖင့္ အက်ိဳးၾကီးေသာ ဒါနမည္၏။ ဤအဂၤါ ငါးပါးတြင္ တစ္ပါးပါးယုတ္ေလ်ာ႔ ေနလွ်င္ အက်ိဳးေပး အာႏုေဘာ္ ဆုတ္ယုတ္သျဖင့္ အက်ိဳးနည္းေသာ ဒါန မည္၏။
ေသာတပန္ႏွင့္ အလားတူေသာဒါန
(၁) ဆြမ္းဒါယကာ၏ အမည္ကိုေရး၍ သံဃာထဲမွ မဲက်ေသာရဟန္းတို႔အား လွႈဒါန္း အပ္ေသာ သလာကဘတ္ အလွႈ၊
(၂) လဆန္း-လဆုတ္ ၇-ရက္၊ ၈-ရက္၊၁၄-ရက္၊၁၅- ရက္ေန႔တို႔၌ ဥပုသ္ေစာင့္သံုးကာ လွႈဒါန္းအပ္ေသာ ပကၡိကဘတ္ အလွႈ၊
(၃) ၀ါဆိုသကၤန္း အလွႈ၊
(၄) ေရးတြင္းေရကန္ အလွႈ၊
(၅) ဇရပ္၊ တန္ေဆာင္း၊ ေက်ာင္း အလွႈတို႔ျဖစ္သည္။
ထိုဒါနသည္ ေသာတပန္ႏွင့္ အလားတူစြာ အပါယ္သို႔ မက်ေရာက္ရေတာ့ဘဲ သုဂတိ ဘ၀သို႔သာ အျမဲ လားေရာက္ရျခင္းဟူေသာ အက်ိဳးကို ရရွိသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ဤဒါန သည္ အက်ိဳးၾကီးေသာ ဒါန မည္၏။
သာသနာတြင္း သာသနာပ အလွႈဒါန အက်ိဳးကြာျခားပံု
အက်ိဳးၾကီးေသာ ဒါန အက်ိဳးနည္းေသာ ဒါနတို႔ႏွင့္ ပတ္သတ္၍ သာသနာတြင္း ဒါနႏွင့္ သာသနာပ ဒါနတို႔သည္ လြန္စြာအေလးထား သင့္ေသာဒါန တို႔ျဖစ္ၾကသည္။ေလာကရွိလူမ်ိဳးတိုင္း ဘာသာတိုင္းသည္ အလွႈဒါန တစ္ခုခုကို မိမိတို႔ယံုၾကည္ထား သည့္ အယူ၀ါဒ အလိုက္ ေပးလွႈေနၾကသည္။ သို႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕ပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ အလွႈဒါနျပဳလုပ္ရာ၌ ပုဗၺ မုဥၥေစတနာျပည့္စံု တတ္ၾကေသာ္လည္း အပရေစတနာ ခ်ိဳ႕ယြင္းတတ္သည္။ အပရ
ေစတနာ ခ်ိဳ႕ယြင္းေသာ သူတို႔သည္ လူျဖစ္လာ၍ ခ်မ္းသာ ၾကြယ္၀ၾကေသာ္လည္း ထူးေထြ ေကာင္းျမတ္ေသာ စားဖြယ္ေသာက္ဖြယ္ အ၀တ္တန္ဆာ အသံုးအေဆာင္ ဘ႑ာတို႔ကို သံုးေဆာင္ခံစားလိုစိတ္ မျဖစ္ေပၚတတ္ျခင္း၊ သံုးေဆာင္ခံစားဖို႔ရန္ စိတ္မညြတ္တတ္ျခင္း၊ သံုးေဆာင္ခံစားလိုေသာလည္း စည္းစိမ္ ဥစၥာတို႔႐ုတ္တရက္ ပ်က္စီးတတ္ျခင္း စေသာ ဆိုးက်ိဳးမ်ားကို ခံစားရတတ္သည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ ပုဂၢိဳလ္တို႕မွာမူ ေစတနာသံုးတန္ ျပည့္၀စြာျဖင့္ လွႈဒါန္း ၾကသျဖင့္ အက်ိဳးေပးေသာအခါ ဘ၀တစ္ခုလံုး ပထမအ႐ြယ္၊ ဒုတိယအ႐ြယ္၊ တတိယအ႐ြယ္ အ႐ြယ္သံုးပါးလံုး ျပည့္စံုစြာ အက်ိဳးေပးၾကသည္။သို႕ရာတြင္ ကုသိုလ္ျပဳရာ၌ ကမၼႆကတာဉာဏ္ေခၚ ကံ,ကံ၏ အက်ိဳးကို သိျမင္ယံုၾကည္၍ ေပးလွႈမွသာ အထက္တန္းက်ေသာ တိဟိတ္ပဋိသေႏၶ ကိ်ဳးကို ရ႐ွိႏိုင္သည္။
ေစတနာ သံုးတန္ျပည့္၀မႈ၊ ကမၼႆကတာဉာဏ္ ေ႐ွ႔သြား႐ွိမႈတို႕ျဖင့္ ကုသိုလ္ျပဳၾကရာတြင္ သာသနာတြင္း ကုသိုလ္ႏွင့္ သာသနာပကုသိုလ္ ဟူ၍ႏွစ္မ်ိဳး ႐ွိလာျပန္သည္။ သာသနာေတာ္သည္ ေတြ႔ၾကံဳဖို႕ရန္ လြန္စြာခဲယဥ္းလွသည္၊ သာသနာပ ကာလသည္ သာလြန္စြာမ်ားျပားသည္။ သာသနာတြင္း အခ်ိန္တြင္ အနည္းငယ္လွႈဒါန္းရေသာ ကုသိုလ္သည္ သာသနာပ အခ်ိန္တြင္ ထမင္းရည္ေခ်ာင္းစီး အၾကီးအက်ယ္ လွႈဒါန္းရေသာ ကုသိုလ္ထက္ အက်ိဳးေပး ထက္သန္လွသည္။ ဧကသာဋက ပုဏၰားသည္ ၀ိပႆီ ဘုရား႐ွင္အား အေပၚ႐ံုကေလး တစ္ထည္ လွႈဒါန္းျခင္းေၾကာင့္ ၀တ္စံုမ်ားစြာ ပူေဇာ္ခံရသည္။
အ႐ွင္သာရိပုတၱရာအား ပုဆိုးၾကမ္း တစ္ထည္၊ ႏို႔ဃနာဆြမ္း လွႈဒါန္းခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ဆြမ္းအုပ္ တစ္ေထာင္၊ ကမၺလာထည္ တစ္ေထာင္ ႏွစ္ရက္တည္းႏွင့္ရေသာ အက်ိဳးၾကီးမားပံု ျဖစ္သည္။ အထင္ရွားဆံုး သာဓကမွာ အကၤုရႏွင့္ ဣႏၵကနတ္သားတို႔ ဒါန အက်ိဳးေပးပံု ျဖစ္ေပသည္။
ဣႏၵကနတ္သားနွင့္ အကၤုရနတ္သား
ျမတ္စြာဘုရားသည္ တာ၀တိ ံသာနတ္ျပည္သို႔ အဘိဓမၼာတရား ေဟာေတာ္မူရန္ ႀကြေရာက္ေတာ္မူသည္။ ထိုတရားပြဲသို႔ ဣႏၵကနတ္သား ေရာက္႐ွိလာျပီး ျမတ္စြာဘုရား၏ လက္ယာဘက္၌ ထိုင္သည္။ တန္ခိုးၾကီးေသာနတ္ ျဗဟၼာတို႔ ေရာက္လာတိုင္း အကၤုရနတ္သားသည္ ေနာက္သို႔ဆုတ္၍ ဆုတ္၍ ေနရာေပးရသျဖင့္ တရားေဟာေသာအခါ ျမတ္စြာဘုရားႏွင့္(၁၂) ယူဇနာေ၀းေသာ အရပ္၌ ေန၍ တရားနာ ရသည္။
ဣႏၵကနတ္သားမွာမူ မူလေနရာ၌ပင္ ေနျမဲေနထိုင္ရျပီး တရားနာရသည္။ တရားပြဲျပီးေသာအခါ ထိုအျဖစ္အပ်က္ကို ဘုရား႐ွင္က ေမးလာသျဖင့္ အကၤုရနတ္သားက သာသနာတြင္း ဒါနနွင့္ သာသနာပ ဒါနတို႕ အက်ိဳးေပး ကြာျခားပံုကို ကိုယ္ေတြ႕အျဖစ္အပ်က္ ေဖာ္ျပလ်က္ ေလွ်ာက္ထားသည္။
အကၤုရနတ္သားေလာင္းလ်ာသည္ ကႆပျမတ္စြာဘုရား သာသနာ ကြယ္ျပီးခ်ိန္ ဥတၱရမဓုရာဇ္ ျပည့္ရွင္ မဟာသာဂရမင္း၏ သားေတာ္ (၁၁) ေယာက္တြင္ အကၤုရ အမည္ရွိေသာ အငယ္ဆံုး သားေတာ္ ျဖစ္ခဲ့သည္။
အရြယ္ေရာက္ေသာအခါ အေရာင္းအ၀ယ္ ကုန္သြယ္ျခင္းျဖင့္ အသက္ေမြးခဲ့သည္။တစ္ေန႕တြင္ မင္းသားသည္ လွည္းအစီးငါးရာျဖင့္ ကုန္ေရာင္းသြားရာ သဲကႏၱာရအတြင္း၌ လမ္းမွား ရိကၡာျပတ္သျဖင့္ ဒုကၡၾကီးစြာ ေရာက္ေနသည္။ ထိုအခါ သဲကႏၱာရ အတြင္း၌ရွိေသာ ေညာင္ပင္ေစာင့္ နတ္မင္းၾကီးသည္ ေရွးဘ၀က အလွႈေပးသည့္ေနရာကို အလွႈခံပုဂၢိဳလ္တို႕အား လက္ညွိႈး ညႊန္ျပခဲ့သည့္ေကာင္းမွႈေၾကာင့္ မိမိ၏ လက္ယာလက္မွ အလိုရွိသမွ် အသံုးေဆာင္ ပစၥည္း ယိုစီးထြက္လာေအာင္ ဖန္ဆင္းေပးႏိုင္ေသာ တန္ခိုးႏွင့္ ျပည့္စံုသည္။
ထိုနတ္မင္းၾကီးသည္ ေရွးဘ၀က မိမိအေပၚ ျပဳခဲ့ဖူးေသာ အကၤုရမင္းသား၏ ေက်းဇူးမ်ားကို ေအာက္ေမ႔၍ မင္းသားလိုအပ္သမွ် အသံုးအေဆာင္မ်ားကို ဖန္ဆင္းေပးေလသည္။ အကၤုမင္းသားသည္ နတ္မင္းၾကီး ေပးလိုက္ေသာ ရတနာ ေရႊ၊ ေငြမ်ားကို လွည္းအစီးငါးရာတို႔ျဖင့္ အျပည့္ တင္ေဆာင္ကာ မိမိရပ္ရြာသို႕ ျပန္ခဲ့သည္။
မိမိေနရာသို႕ ေရာက္ေသာအခါ အႏွစ္တစ္ေသာင္းၾကာေအာင္ ထမင္းရည္ေခ်ာင္းစီး အလွႈၾကီးေပးခဲ့သည္။ ထိုဘ၀မွ စုေတလတ္ေသာ္ တာ၀တိ ံသာ နတ္ျပည္၌ အကၤုရနတ္သား ျဖစ္လာသည္။
အကၤုရမင္းသားသည္ ထိုမွ်ၾကီးစြာ အခါရွည္ျမင့္လွႈဒါန္းခဲ့ေသာ္လည္း သာသနာျပင္ပျဖစ္၍ သီလမရွိသူ အလွႈခံပုဂၢိဳလ္မ်ားကိုသာ လွႈဒါန္းခဲ့ရကား ေျမညံ႕၌ စိုက္ပ်ိဳးေသာ မ်ိဳးေစ့ကဲ့သို႔ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းသင့္သေလာက္ မျဖစ္ထြန္းဘဲ ရွိေလသည္။
ဣႏၵကနတ္သားသည္ ျမတ္စြာဘုရားလက္ထက္ေတာ္အခါ၌ ဣႏၵကအမည္ရွိေသာ လုလင္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ဆြမ္းခံၾကြလာေသာ အရွင္အႏုရုဒၶါမေထရ္အား သဒၶါၾကည္ညိဳေသာ စိတ္ျဖင့္ တစ္ဇြန္းစာမွ်ေသာ ဆြမ္းကို လွႈဒါန္း ခဲ့သည္။ ဣႏၵကလုလင္သည္ ကြယ္လြန္သည္ရွိေသာ္ တာ၀တိ ံသာနတ္ျပည္၌ ဣႏၵကနတ္သားျဖစ္လာသည္။ သာသနာေတာ္၀န္ထမ္း အရွင္အႏုရုဒၶါ ရဟန္းေတာ္တည္းဟူေသာ လယ္ေျမေကာင္း၌ ဆြမ္းတဆြမ္းတည္း ဟူေသာ ေကာင္းမွႈမ်ိဳးေစ့ကို စိုက္ပ်ိဳးခဲ့ေသာ အာႏုေဘာ္ေၾကာင့္ တာ၀တိ ံသာ နတ္ျပည္၌ တန္ခိုး အာနုေဘာ္ ၾကီးေသာ နတ္သားျဖစ္ျပီးလွ်င္ သံုးေဆာင္ဖြယ္ရာ အဆင္းအာရံု၊ အသံအာရံု၊ အနံ႔အာရံု၊ အရသာအာရံု၊ အေတြ႕အထိအာရံုတို႕ႏွင့္တကြ အသက္ရွည္ျခင္း၊ အျခံအရံမ်ားျခင္း၊ ပံုပန္းသဏၭန္ တင့္တယ္ျခင္း၊ ခ်မ္းသာၾကီးျခင္း၊ အစိုးရျခင္း ဤဆယ္ရပ္ေသာ ဂုဏ္ေက်းဇူးတို႕၌ အကၤုရနတ္သားထက္ သာလြန္ တင့္တယ္ေလသည္။ ဤသို႕လွ်င္ ျမတ္စြာဘုရား၏ သာသနာေတာ္တြင္း၌ လွႈအပ္ေသာ အလွႈသည္ အက်ိဳးၾကီးေသာ ဒါန ျဖစ္သည္။ သာသနာပ အလွႈဒါနႏွင့္ သာသနာေခတ္ႏွင့္ ၾကံဳႀကိဳက္ေသာ္လည္း ဗုဒၶဘာသာကို မယံုၾကည္မကိုးကြယ္ေသာ သူတို႕၏ အလွႈဒါန တို႕သည္ အက်ိဳးနည္းေသာ ဒါန မ်ားပင္ ျဖစ္ေလသည္။
အျပည့္အစံုသို႔...
အက်ဥ္းခ်ံဳးလိုလွ်င္...
